Wednesday, January 3, 2024

Pathianin a Puihte Puitu

 



Pathianin A Puihte Puitu

-Ramlawt Dinpuia

Sap thu fing pakhat, ‘Pathian chuan mahni inṭanpuite a pui ṭhin(God helps those who help themselves)’ tih hi kan hre tawh thin mai thei. Rim taka thawk a, theihtawp chhuahtute chu Pathianin a hawisan ngai lo satliah ni loin mal a sawmin, a pui zawk thin tihna tluk a ni thei ang. Thufing lar leh sawi hlawh, infuihna atana leklam ber pawl a ni a, kawng tam takah dik pawh a dik thui viauin a rinawm.

He thufing tawi hi Bible chhunga awm ve ni awm tak a ni a, Solomona’n thufing sang thum a sawi zinga a chham chhuah pakhat nih ve hmel tak a ni. Mahse, kan Bible-ah hian he thu tak hi a awm chiah lo a, hmanlai Grik tawngkam(phrase) atanga lar nia hriat a ni a, Esopa Thawnthu kan tih pahnihah a lang bawk. Grikho lemchan thawnthu hrang hrang, heng – Sophocles-a ziak ‘Philoctetes’ (c. 409 BC)ah te, Euripides-a kutchhuak ‘Hippolytus Veiled’ (before 428 BC) leh ‘Iphigeneia in Tauris’ tihah te leh Ovid-a ‘Metamorphoses’ tihah te hmuh tur a awm a. Chinise thufing pakhatah chuan, "Heaven rewards the diligent(mi taima chu Van khian mal a sawm ṭhin)" tih kan hmu a, Islam sakhaw lehkhabu Quran-ah pawh he thu anpui deuh hi hmuh tur a awm nual bawk. Tuna tawngkam kan hriat lar tak, "God helps those who help themselves" tih hi English political theorist Algernon Sidney phuh chhuah niin Benjamin Franklin khan ‘Poor Richard's Almanack’ (1736) tihah a rawn hmang ve leh a, chu chu mi tam takin an sawi chhawng ta a ni.

Kan Bible-ah pawh he thu kaihhnawih leh thawhrimna chungchang kan hmu tam hle a, ‘Pathian chuan mahni intanpuite a pui thin(God helps those who help themselves)’ tih phei hi chu Bible thu ang hiala ngai tâwk an tam hle. ‘Taking Back the Good Book: How America Forgot the Bible and Why It Matters to You’ tihah Woodrow M. Kroll chuan he thu hi American tam takin Bible chhunga awm leh Thusawm Pek zinga pakhat ang hiala an ngaih thu a ziak. Zirchianna an neih atanga a lan danin Bible chhunga a awm lo chungin Bible chang hriat hlawh ber a ni! Chuti khawp chuan he thu leh a thu ken hian Kristiante(a bikin khawthlang kristiante) a chiah hneh a, Bible thu laimu ang hiala ngai pawh tam tak an awm a ni.

Pathianin rim taka thawkte hi a tanpui a, mal a sawm thin tih hi hnial rual loh a ni a, mahni intanpuite chu a pui let thin tih thufing pawh thu tling tak a ni ngei mai. Mahse, kan Pathian hian a tak takah chuan mahni pawh intanpui thei tawh lo te, mahni tan pawha ding ngam tawh lo zawkte hi a tanpuiin an lamah a tang tlat thin a ni zâwk em?

Israel fate kha Aigupta sala an tan lai khan an tanna hmun a\anga chhuak tûrin an mahni leh an mahni pawh an intanpui zo tawh lo a, an mahni khan chhuah ngaihna an hre lo a. Chutah chuan Pathian a rawn che a nih kha. Chutiang chiah chuan, Jerusalem kulh a chim chhiat rem rum lai pawh khan kulh tungding leh turin an mahni ngawt chuan an thei tawh lo a, dinhmun chhia leh hnuaihnunga an awm laiin Pathianin hna a rawn thawk leh a. Thuthlung Thar lamah pawh Pathianin a puih leh a ngaihsak nia kan hmuh tam zâwk hi mahni intanpui hlei thei tawh lo, dinhmun chhe tak leh hnuaihnung tak, daikil kara awmte an ni duh hle.

Isua khawvela a len lai pawh khan vantlang zinga awm tlak loha ngaih phar natna vei te a tidam a, khawtlangin mi suala a ngaihte thianah insiamin, a rawngbawlnaa zuitu atan pawh mi chhe tete hlir a thleng khawm tlat a ni. Khawvela a lo kal chhan bera amah ngeiin a sawi pawh, 'Mi fel takte lam tûra lo kal ka ni lo va, mi sualte zâwk lam tûra lo kal ka ni asin,'(Matthaia 9:13) tih a ni. Chanchin Tha Johana ziak bung nga-ah chuan, ‘Bethesda dil kama dam lo tihdam thu’ kan hmu a. Beram kawngkhar kianga dil awm, a fawn laia inchiah hmante chu an dam zelna hmunah khan kum sawmthum leh kum riat lai mai puitu nei loa lo dam lo tawh a hmu a, chu dam lo chuan amah leh amah intanpui a, damna tura Bethesda dil fawna inchiah ve kha a tum thin ngei mai. Mahse, puitu nei tha zâwk te, dinhmun chungnung zawka awmte kha atan chuan el phâk rual an ni lo a, amah leh amah pawh a inpui thei tawh lo a ni. Chutiang mi tak chu Isua khan a tidam ta a nih kha.

'Mi chakte chuan dâktawr an ngai lo va, mi bawrhsâwmte zâwkin an ngai a ni.'(Matthaia 9:12) titu kan zui Isua hian taima leh thawkrimte mal a sawm a, a tanpui zel lai hian, taimak leh thawhrim vak pawha awmze awm mang tawh lo, dinhmunin a zir loh tawh em avanga ding chhuak hlei thei tawh lo zawkte hi a hlamchhiah lo a, an tan a inhlan ral zâwk zel a lo ni.

Kohhran huang leh pawn lamah pawh theih ang angin rawng kan bawl a, tan pawh kan tang thin viau. Hetih lai hian kohhran leh TKP ang chia kan rawngbawlna hian Isuan a hlamchhiah ngai lohte kha kan hlamchhiah daih si ang tih a hlauhawm ngawt mai. Tlema a langsar sa te, a dinhmun sang zâwk te, a chan tha sa zawkte lam hlir hi kan hawi ang a, kan kiang lawka awm, mahni tan pawha ding thei tawh lo, mahni intanpui pawh thei tawh lohte hi kan hawisan nasa lutuk ang tih a hlauhawm.

‘Fahrahte, retheite Lal leh Pathian’ rawng kan bawl a ni tih hre reng ila, khawvelin a hnuchhawn, khawvelin a hawisan, khawvelin a hnawl tawhte lamah tangin, kan zui Isua hniak zuiin dinhmun tha lo ber leh hnuaihnung ber, lamlian lehlam amite tan i inhawng zau zual zel ang u. Chu chu kan rawngbawlna laimu ni se la, chu chu kan thutiam ni thar se la, kan Pathianin a puih thinte puitu ni turin inhlan thar ang u. Chuti chuan khawvelah hian Pathian Lalram kan din dawn nia.


___________________________________________________________________________

He Sermon hi ṬKP NSC Unit Chanchinbu POIEMA ah pawh chhiar theihin a awm e.

Hnatlang part-2

        Dry clean tur khawn & sem chhuah hnatlang: June ni 26-28, 2023 khan Unit ṬKP sumtuakna atan blazer, coat, adt. dry clean tur kh...